Artikel over narcisme

Praktijk Rising Hope strekt zich uit naar slachtoffers van narcisme.

 

Aan narcisme word vaak maar weinig aandacht besteed terwijl het veel schade aanricht bij de slachtoffers. Door narcisme raken veel mensen het zicht kwijt op wie ze zijn en wat de waarheid is. Ze leven vanuit onzekerheid en angst. Wat is narcisme? Het is een vorm van gedrag dat wordt gekenmerkt door een obsessie met de eigen persoonlijkheid , egoïsme, dominantie, ambitie en gebrek aan inlevingsvermogen. De narcist of persoon met narcistische trekken kan zowel een man of een vrouw zijn, in mijn artikel duid ik de narcist aan met hij, maar daar kan ook zij ingevuld worden. Een narcist probeert het beeld wat hij van zichzelf heeft hoog te houden en heeft vaak een opgeblazen gevoel over zijn eigen belangrijkheid. Als je kritiek hebt tegen een narcist dan past dit niet bij het beeld wat hij van zichzelf heeft, dat veroorzaakt onrust en angst, van daaruit kan de narcist met woede naar je uitvallen, terwijl jij het goed en opbouwend bedoelde. Door het gebrek aan inlevingsvermogen in een ander kan de narcist niet echt meeleven en meevoelen met de ander. Hij kan zich niet in jou verplaatsen, wat het voor jou is en met jou doet. Een narcist zorgt vaak voor verwarring, wat is nu de waarheid, je komt er bijna niet uit of jouw eigen handelen nog wel klopt. In relatie met een narcist gaat deze verwarring steeds verder groeien en ga je steeds meer twijfelen aan jezelf. Je raakt dan verstrikt in het web van een narcist. Een slachtoffer van narcisme gaat zich aan banden gelegd voelen, voelt zich niet meer vrij om zichzelf te zijn, te doen wat hij of zij wil en verliest zijn eigen mening, zijn eigen zelf.  Je wordt dan een marionet  aan de touwtjes van de narcist of persoon met narcistische trekken. Narcisme kun je tegenkomen in het gezin, in een huwelijk, in een relatie, op je werk, in de kerk, kortom je kunt overal waar je in relatie bent met anderen met narcisme te maken krijgen. Narcisme laat geen ruimte voor jou mening en voor wie jij bent.

Narcisme binnen het gezin

In het gezin zie je dit terug in dominantie bij meestal één van de ouders, de ander is vaak ondergeschikt en confronteert de andere ouder niet. De dominante ouder word vaak niet gestopt of geconfronteerd en kan zijn invloed uitoefenen binnen het gezin.  Als kind voelt dat alsof je in een keurslijf word gedrukt, zoals jij denkt en doet is niet goed, je moet je gedragen zoals de dominante ouder jou voorhoud, er is niet of nauwelijks ruimte voor wie jij bent. Als kind  ben je afhankelijk van je ouders, de verzorging, liefde en aandacht die zij jou geven maken dat jij gaat groeien, als jij hier alle ruimte in krijgt om te zijn wie je bent, te denken en te doen zoals dat bij jou past en een eigen mening te mogen hebben, dan groei  je op tot een autonoom persoon die weet wie hij of zij is en die het leven aankan. Bij een dominante ouder is er geen ruimte voor jou om te zijn wie je bent, een eigen mening te ontwikkelen, je groeit dan niet op tot een persoon die weet wie hij of zij is. Je raakt het zicht kwijt op wie je werkelijk bent en gaat leven naar hoe jou dominante ouder jou ingegeven heeft te leven. Als je niet doet wat de dominante ouder van jou vraagt word deze boos of wijst jou af. Je gaat dan steeds meer leven vanuit angst en om wel geaccepteerd te worden ga je leven vanuit een aangepast gedrag, wat je aanpast op de wensen van de dominante ouder. Ook als je volwassen bent en iets doet wat je dominante ouder niet goed vond in je kindertijd ga je, je schuldig voelen. Zo word jou ook als volwassene ontnomen om een je leven te leven zoals jij dit wilt. Het kan ook zijn dat je nu nog steeds laat beïnvloeden door je dominante ouder.  Bij dominante ouders is er geen veilige omgeving, is er geen ruimte om te zijn wie jij bent, is er vaak een tekort aan liefde en aandacht en zijn er ongezonde grenzen die jou aan banden leggen. Het draait uiteindelijk allemaal om de narcistische ouder, de anderen zijn er om de narcistische ouder te geven wat hij nodig heeft om het beeld wat hij gevormd heeft van zichzelf vast te kunnen houden. Dit beeld is geen waarheid, het is alleen een uiterlijk vertoon, de narcist gelooft dat hij dat zelf is en wil dat in stand houden. De narcist heeft dit beeld nodig, omdat hij geen tot weinig eigen zelf heeft opgebouwd, daardoor heeft hij de ander nodig, die ander moet hem geven wat hijzelf niet heeft. Als kind hebben we allemaal de liefde,  aandacht  van onze ouders en een veilige omgeving nodig. Als hier een tekort aan is gaan we ons aanpassen aan wat onze ouders aangeven of wat we aanvoelen wat goed is, om dan als nog de liefde en aandacht van onze ouders te krijgen. Hoe meer we ons aanpassen hoe meer we onszelf verliezen. De delen van onszelf waar geen ruimte voor is drukken we weg, om de pijn niet te hoeven voelen dat je daarin niet geaccepteerd wordt. De weggedrukte delen blijven onbewust ook als we volwassen zijn. Bij jezelf merk je dan dat je niet weet wie je bent, niet weet wat je leuk vind en moeite hebt om gevoelens toe te laten en je emoties te uitten. Of je merkt dat je gevoelens zijn afgevlakt. Dominante ouders kunnen zo veel schade aanrichten bij hun kinderen, dat deze kinderen als ze volwassen zijn hier nog tegenaan lopen.

Narcisme binnen huwelijk en relaties

Als je een relatie aangaat met een narcist, dan lijkt het vaak in het begin te mooi om waar te zijn. Je word helemaal opgehemeld en soms verafgood. Je kunt je daardoor heel belangrijk voelen en het gevoel dat deze persoon jou alles kan geven wat jij nodig hebt. Je word nu gezien en geliefd. Maar dit blijkt naar verloop van tijd niet waar te zijn, de narcist deed dit om jou te vangen in zijn net. Hij heeft jou voor zichzelf nodig, jij moet voor hem gaan zorgen en hem geven wat hij zelf niet kan. Een narcist heeft geen eigenwaarde en geen gezond zelfbeeld. Hij heeft vanuit zijn verwonding door tekort aan liefde en aandacht,  vaak al in de eerste levensfase,  een onecht zelfbeeld opgebouwd die hij hoog wil houden. Daar heeft hij jou en andere mensen voor nodig. Hij heeft jou nodig om te horen hoe geweldig hij is, jij bent uitverkoren om hem de liefde en aandacht te geven die hij gemist heeft. Je merkt het al wel dat het steeds om de narcist gaat en waar ben jij dan? Jij bent er alleen om aan hem te geven, hij kan  en wil jou geen liefde geven en voor jou zorgen. Het gaat om hem, alles draait om hem. Hij vertoond gedrag waarop hij jou probeert binnen te halen, dan hemelt hij jou op. Even later als jij hem ergens mee confronteert krijg jij te horen hoe slecht jij wel niet bent en word er niks van jou heel gelaten. Jij confronteerde hem, maar daar kan hij niks mee, de narcist kan zichzelf niet reflecteren op het gedrag dat hij doet. Hij kan het stuk wat niet goed is alleen maar op jou terug leggen, dan gaat het om jou en draag jij het stuk waar je hem mee confronteerde. Hierdoor raak jij in verwarring.  Zijn overtuiging  bestaat uit dat hij een geweldig persoon is en dat hij veel aan andere mensen geeft, als jij iets anders zegt dan past dat niet bij zijn overtuiging en legt hij het op jou, dan ben jij de kern van het probleem. Hij heeft jou nodig voor alles wat hijzelf niet heeft.  Hij zuigt jou als partner of vriend(in) helemaal leeg. Hij heeft jou energie en liefde nodig om zijn zelfbeeld omhoog te kunnen houden. Als jij hem confronteert met dat hij jou niet genoeg aandacht en liefde geeft word hij boos, dit is voor hem geen waarheid. Dan vind hij jou een heel egoïstisch persoon en laat zich heel negatief over jou uit. De conflicten die ontstaan zijn niet uit te praten, want hij ziet het goed en jij ziet het helemaal fout. Langzaam aan stijgt er steeds meer een mist op in je hoofd en ontstaat er verwarring. Wat is nou de waarheid, zie jij het dan zo fout. Als je een lange periode in een relatie met een narcist bent kan dit veel schade aanrichten in je zelfbeeld. Op een gegeven moment weet je niet meer wie je bent en wat je wilt en heb je het gevoel dat je meer aan het overleven bent dan leven. Je energie en levensvreugde worden steeds minder, na verloop van tijd ken je jezelf niet meer terug. Je weet niet meer of hoe jij tegen de situatie aankijkt de waarheid is of dat je narcistische partner gelijk heeft en jijzelf egoïstisch bent. Je komt er niet meer uit. Je bent een slachtoffer geworden van een narcistische partner of vriend(in).

Narcisme op het werk en in de kerkelijke gemeenschap

Binnen kerk, zakenleven of organisatie ziet narcisme er zo uit. Er is vaak een beperkt aantal mensen die de leiding hebben, deze maken uiteindelijk alle beslissingen. Anderen buitenom dit team die dingen aandragen worden niet serieus genomen en daar word verder niets mee gedaan. Zolang je het maar eens bent met het leidersteam en geen kritiek uit, dan word je met respect behandeld. Zodra je gaat zien dat er dingen zijn die binnen het bedrijf, organisatie of kerk niet helemaal kloppen en je gaat deze dingen aangeven, dan word hier vaak met boosheid op gereageerd. In het bedrijf, organisatie of kerk ben jij nodig om de functie die de narcist nodig heeft in stand te houden. De narcist heeft deze functie nodig om het beeld wat hij van zichzelf heeft gevormd hoog te houden. Dit is vaak een functie die hem aanzien geeft en op een plek waar hij de beslissingen kan sturen en aanpassen aan wat voor hem het beste is. De andere leidinggevenden zitten onder zijn controle en helpen de narcist om in zijn functie te kunnen blijven en beschermen hem tegen “kwade” anderen, de mensen die zien dat sommige dingen niet gezond zijn en daarmee confronteren. Er word dus niet gekeken naar wat het beste is voor het bedrijf, de organisatie of de kerk en al helemaal niet naar wat het beste is voor de mensen die er werken of kerkelijk betrokken zijn. Op vergaderingen lijkt het of er een verborgen agenda is. Het lijkt wel of de uitkomst van de vergaderingen  van te voren al besloten is. Dit is dan vaak ook zo, want alles draait uiteindelijk om de narcist die zijn functie nodig heeft om iemand te zijn. Dat is het hoofdpunt op de agenda. Mensen die onder een narcistisch systeem werken of kerken raken vaak in twijfel over de waarheid, zie ik de dingen dan wel goed als de leiders het anders aangeven. Maar als je er met anderen, buiten het bedrijf of kerk, over praat dan begrijpen ze jou wel. Je krijgt steeds meer het gevoel dat je de dingen niet helder ziet, het is net of er mist of een wattendeken in je hoofd zit en je de boel maar niet helder kunt krijgen. Wat is nou waar? Ben jij nou gek? Deze verwarring kan je helemaal uitputten. Als je dan denkt het weer helder te hebben en weer dingen gaat aangeven aan de leiding, dan is de kans groot dat je opnieuw in vertwijfeling en mist terechtkomt. Als je de narcist aanspreekt op zijn gedrag, omdat jij het ziet wat er gebeurt, dan krijg je een hele lading boosheid, verwijten naar jou toe en alle dingen waarin jij tekort komt. Maar daar ging het toch niet om? Deze vertwijfelingen kunnen je zelfbeeld aardig aan het wankelen brengen. Zie jij het zelf wel allemaal goed of ben jijzelf eigenlijk het probleem. Dit kan een hele worsteling bij jou van binnen veroorzaken die jou helemaal onzeker maakt en je energie wegzuigt. Als de vertwijfeling te groot word heb je kans dat je hier zonder hulp niet uitkomt en jezelf steeds dieper voelt wegzakken. Het is belangrijk dat je goed je grenzen kan aangeven, een narcistisch systeem zal geen rekening houden met wat goed is voor jou en steeds over jou grenzen heen gaan. De narcist kan vaak heel mooi dingen onder woorden brengen waardoor het heel mooi kan lijken, maar uiteindelijk is de narcist op zichzelf gericht en niet op jou welzijn of die van anderen. Binnen kerken kan het zover gaan dat zelfs de leer die verkondigt word is afgestemd op het narcistische systeem. Mensen worden zo langzaamaan onder dit systeem gebracht en zullen steeds meer het zicht op de Waarheid kwijtraken. Vaak hebben veel mensen dit niet eens door. Ook binnen de kerk is dit alles gericht op de narcist die een bepaalde functie binnen een gemeente nodig heeft om het beeld wat hij van zichzelf gevormd heeft hoog te houden. Het gaat dan ook niet over de gemeenteleden als er beslissingen gemaakt worden, maar altijd dat dit beeld van de narcist overeind kan blijven. De buitenkant van het bedrijf of kerk kan er heel mooi uit zien, lijkt heel liefdevol en vol empathie, maar de binnenkant, waar het uiteindelijk omgaat draait niet op waarheid en liefde, maar op loyaliteit aan het leidersteam. Dit leidersteam is vaak niet aanspreekbaar en niet corrigeerbaar. Als je er niet mee eens bent en ziet dat er dingen niet goed gaan binnen het bedrijf of kerk, dan is dit niet bespreekbaar en is er geen bereidheid om dit samen te onderzoeken. Als je een lange tijd onder dit systeem gezeten hebt kan het zijn dat je er niet meer uitkomt wat nu waar is en wat niet. Dat je vol zelftwijfel zit en je zelfbeeld aardig is gaan wankelen.

Graag begeleid ik jou op de weg van jezelf weer terugvinden, wie ben ik en wat wil ik. Ik help je graag bij het ontdekken wat jou grenzen zijn en hoe je de regie terug krijgt over jou leven. Bij het verwerken van wat je hebt meegemaakt en het verdriet van een ongezonde relatie. Je bent van harte welkom bij Praktijk Rising Hope.

Als je over dit onderwerp meer wilt lezen, dan kunt u hier klikken om naar de boekenpagina te gaan.